Co zrobić, gdy na oku pojawi się jęczmień?

Powieka to fałda skórna, której główną funkcją jest ochrona gałki ocznej przed mechanicznymi uszkodzeniami, promieniami słonecznymi, czy innymi czynnikami zewnętrznymi. Ten bardzo ważny dla oka element składa się z gruczołów łojowych i potowych. Jeśli nie zadbamy odpowiednio o higienę okolic narządu wzroku, to mogą pojawić się zapalenia i stany ropne. Wówczas tworzy się jęczmień lub gradówka. Czym się różnią i jak postępować z tymi infekcjami? Od robi się jęczmień i jak go zlikwidować?

Co to jest jęczmień pod okiem?

Jęczmień to ostre, miejscowe zakażenie gruczołów powiek i zatkanie ujścia mieszków włosowych. Objawia się najpierw jako delikatne zaczerwienienie, które dokucza bólem i swądem. Niedługo potem przeistacza się w guzkowatą, ropną zmianę zewnętrzna, która swoim kształtem przypomina ziarenko zboża (stąd nazwa). W większości przypadków wywoływany jest przez gronkowce (ponad 90%). Najczęściej pojawia się u osób z osłabioną odpornością i dzieci, ale może dotknąć osoby w różnym wieku i jest dolegliwością o charakterze nawrotowym. Jęczmień bardzo często jest także oznaką nieleczonej cukrzycy - dlatego warto sprawdzać poziom cukru w swojej krwi, jeśli ją podejrzewamy. Jęczmień na powiece zazwyczaj nie stanowi zagrożenia – musi być jednak odpowiednio leczony.

Jęczmień na oku – ile trwa i jak przebiega?

Ropień, który pojawia się w początkowej fazie zakażenia ma kolor czerwony, a wraz z upływem czasu zmienia barwę na różową lub żółtą. Objawy, które towarzyszą jęczmieniowi, to najczęściej: zaczerwienienie oka, łzawienie, swędzenie, wrażenie ciała obcego w oku, ból w okolicy oka. Czasami w przebiegu zakażenia może wystąpić ból głowy, stan podgorączkowy lub powiększenie węzłów chłonnych. Jęczmień na oku zazwyczaj trwa 8-10 dni. W zdecydowanej większości przypadków po tym okresie następuje gojenie. Zdarzają się jednak sytuacje, w których jęczmień przechodzi w formę przewlekłą lub prowadzi do rozwoju niebezpiecznych powikłań, do których zalicza się m.in. zakażenia oczu. Jeżeli po kilku dniach nie zauważamy poprawy sytuacji, należy jak najszybciej udać się do specjalisty, który ustali rozpoznanie i dobierze skuteczną metodę leczenia.

Rodzaje jęczmienia

U pacjentów mogą pojawić się dwa rodzaje jęczmienia. Pierwszy, jęczmień zewnętrzny, polegania na zapaleniu mieszków włosowych rzęs, gruczołów łojowych (Zeissa) i potowych (Molla). Wówczas na górnej lub dolnej powiece pojawia się czerwona bolesna plamka, która następnie zmienia barwę na żółtą lub różową. Drugi to wewnętrzny, pojawiający się w efekcie zakażenia gruczołów Meiboma, które ulokowane są we wnętrzu powieki. Trudniej go dostrzec – zauważalny jest dopiero po odchyleniu powieki, gdzie można zaobserwować żółtą grudkę.

Czy można się zarazić jęczmieniem?

Biorąc pod uwagę czynnik wywołujący jęczmień na górnej i dolnej powiece, czyli bakterie gronkowca – tak, może dojść do zakażenia jęczmieniem osób w najbliższym otoczeniu. Z tego względu nie należy dzielić środków ochrony osobistej, poduszek, ręczników, czy kosmetyków z innymi.

Gradówka a jęczmień na oku – różnice

Jęczmień (hordeolum) jest zakażeniem gruczołów powiek. Wywołują go najczęściej szczepy gronkowca złocistego (staphylococcus aureus). Pojęciem bezpośrednio z nim związanym jest gradówka. Okazuje się, że niedoleczony i nawracający jęczmień na górnej, dolnej powiece lub w kąciku oka może prowadzić do powstania gradówki. Również przybiera postać guzka, jednak tym, co odróżnia ją od jęczmienia, jest brak dolegliwości bólowych w chorobowo zmienionym obszarze. Jednak gradówka może przyczynić się do pogorszenia jakości widzenia. Warto dodać, że dotyczy ona wyłącznie gruczołu Meiboma zlokalizowanego w głębszych partiach.

Przyczyny gradówki i jęczmienia

Od czego robi się jęczmień? Można wyróżnić kilka typowych czynników, sprzyjających zakażeniom gronkowcowym powiek:

• nieodpowiednia higiena okolic oczu,
• makijaż,
• niewyrównana wada wzroku,
• noszenie soczewek kontaktowych,
• osłabiony układ immunologiczny (cukrzyca),
• wzrok wystawiony na silne działanie promieniowania UV,
• przebywanie w zadymionych pomieszczeniach.
• problem z łojotokiem i łojotokowym zapaleniem skóry.

Jeśli powyższe przyczyny gradówki i jęczmienia są trudne w zniwelowaniu np. ze względu na pracę, to warto dodatkowo zabezpieczyć aparat ochronny oczu. Warto więc zabezpieczyć oczy okularami ochronnymi lub przeciwsłonecznymi z odpowiednim filtrem. Dodatkowo można również profilaktycznie stosować regularne ziołowe i ciepłe okłady na oczy.

Objawy jęczmienia

Grudkowy ropień, mający ujście na brzegach powiek to główny objaw jęczmienia. Pierwsze zauważalne symptomy to zaczerwienienie, obrzęk i wydzielina ropna w worku spojówkowym, którym towarzyszą ból i tkliwość. Występuje także zwiększona wrażliwość na światło.

Objawy gradówki

W przypadku gradówki po zaczopowaniu ujścia gruczołu tarczkowego wewnątrz powieki zbiera się wydzielina wraz z obumarłym materiałem komórkowym. To dogodne warunki do rozwoju zapalenia, objawiającego się:

• guzkowatym zgrubieniem pod brzegiem powieki,
• uczuciem ucisku,
• zaczerwienieniem,
• świądem okolic narządów wzroku,
• łzawieniem,
• ewentualnym ropieniem.

Leczenie jęczmienia na powiece

Ropne stany powinny być leczone jak najprędzej. W innym wypadku mogą prowadzić do zrostów, czy wewnętrznych infekcji. Jak zatem szybko pozbyć się jęczmienia z oka? W przypadkach zakażeń gronkowcowych powiek stosuje się:

• nakładanie miejscowych ciepłych kompresów (10-minutowych) 4 razy dziennie,
• stosowanie kropli lub maści z antybiotykiem 4 razy dziennie,
• nacięcie ropnia i założenie sączka (w przypadku dużego guza).

Zazwyczaj domowe sposoby są wystarczające, a wyleczenie zakażenia jest możliwe bez stosowania antybiotykoterapii. Jeśli jednak właściwa higiena oczu i okłady nie przynoszą pożądanych rezultatów, należy udać się do specjalisty, który oceni sytuację, a w razie konieczności wprowadzi leczenie środkami farmakologicznymi. W niektórych sytuacjach jęczmień na oku należy naciąć. Lekarz może zdecydować o tym w sytuacji, w której dotychczas podjęte środki nie przyniosły efektu, a ropień jest duży. Nigdy jednak nie można likwidować jęczmienia na oku w ten sposób samodzielnie. Nie można również wyciskać ropnej treści.

Czy da się całkowicie wyleczyć jęczmień?

Ogólnodostępne metody leczenia jęczmienia są skuteczne i pozwalają całkowicie wyleczyć tę przypadłość. Należy jednak pamiętać, że ma ona charakter nawrotowy. Dlatego tak ważna jest profilaktyka i dbanie o wysoki poziom higieny. Dzięki odpowiedniemu postępowaniu zmniejsza się ryzyko ponownego zakażenia. Wiedząc, od czego robi się jęczmień, łatwiej będzie podjąć stosowne kroki.

Leczenie gradówki na powiece

Podobnie jak w przypadku jęczmienia na oku, w leczeniu gradówki również najpierw stosuje się domowe sposoby, takie jak okłady i masaż przyczyniające się do szybszego usunięcia wydzieliny. Jeżeli nie przynoszą one rezultatów, po około 2. tygodniach należy udać się do specjalisty, który dobierze skuteczną metodę leczenia. Mogą być to maści lub doustne środki farmakologiczne. Jeżeli i tym razem nie uda się pozbyć gradówki, konieczny może okazać się zabieg chirurgiczny. Takie sytuacje są jednak rzadkością.