Przyczyny i sposoby radzenia sobie ze wzdęciami
Wiele osób odczuwa dolegliwości z powodu nadmiaru gazów jelitowych, które dają takie objawy jak: odbijanie, bolesne wzdęcia brzucha, lub głośne odchodzenie gazów połączone z nieprzyjemnym zapachem. Objawy te bywają wstydliwe do tego stopnia, że często pacjent ma problem, żeby powiedzieć o nich lekarzowi. Przyczyny wystąpienia wzdęć mogą być związane z chorobami układu pokarmowego, większość z nich jest jednak wynikiem stylu życia i diety. Jedzenie w pośpiechu, zbyt obfite, źle zbilansowane posiłki a do tego jeszcze ciągły stres najbardziej przyczyniają się do gromadzenia nadmiaru gazów w jelitach.
Kiedy można poradzić sobie samemu, a kiedy należy zgłosić się do specjalisty gastroenterologa?
Przyczyny powstawania gazów
Fizjologicznymi przyczynami gromadzenia i wydalania nadmiernej ilości gazów jelitowych mogą być:
- połykanie powietrza związane ze zbyt szybkim jedzeniem lub rozmowami podczas posiłków, żuciem gumy,
- jedzenie wysoko przetworzone, napoje gazowane i słodzone
- posiłki zawierające składniki powodujące nasilenie procesów fermentacyjnych w przewodzie pokarmowym, jak cukry lub pokarmy uznane za
- gazotwórcze – np. rośliny strączkowe.
Wśród przyczyn związanych z chorobami układu pokarmowego można wyróżnić:
- Zespół jelita drażliwego (nadwrażliwego) - wzdęcie brzucha związane są z upośledzoną motoryką jelit.
- Zaburzenia trawienia i wchłaniania – tu można wyróżnić: niedobór enzymu laktazy w jelicie cienkim (tzw. nietolerancja laktozy), niedobór enzymów trzustkowych w przebiegu choroby trzustki, czynnościową niewydolność trzustki, choroby zapalne jelit.
- Choroby dwunastnicy i jelita cienkiego – celiakia związana z nietolerancją glutenu.
Zalecenia dietetyczne w profilaktyce wzdęć
By przeciwdziałać gromadzeniu się gazów jelitowych należy przestrzegać zaleceń:
- spożywać 4-5 posiłków dziennie co 3-4 godziny,
- jeść wolno, dokładnie przeżuwać pokarmy, nie rozpraszać się innymi czynnościami (np. czytaniem)
- płyny (niegazowane, niesłodzone) pić w ilości ok 2 litrów dziennie, powoli,
- unikać żucia gumy i ssania cukierków,
- zmniejszyć spożycie tłuszczów zwierzęcych,
- ograniczyć w diecie włókna roślinne (błonnik),
- stosować odpowiednie techniki kulinarne (gotowanie na parze, pieczenie w folii).
- Warto również rzucić palenie.
Nadmiar gazów o nieprzyjemnym zapachu powstaje w jelicie grubym podczas fermentacji bakteryjnej następujących produktów spożywczych:
- Warzywa: groch, fasola, bób, soczewica, ciecierzyca, soja, kapusta, brukselka, brokuł, kalafior, szparagi, cebula, czosnek.
- Nabiał: jaja, sery pleśniowe.
- Ryby: karp, mintaj, śledź.
- Napoje: gazowane, drinki alkoholowe, kawa i inne napoje zawierające kofeinę, piwo.
- Duże ilości słodyczy i pokarmy tłuste.
Aby zmniejszyć wzdęcia można stosować produkty wiatropędne, które przyspieszają wydalenie gazów, są to między innymi:
- koper,
- kminek,
- mięta,
- rumianek.
Produktami, które absorbują substancje lotne i mogą zmniejszyć przykre zapachy i które warto włączyć do swojej diety są:
- szpinak,
- sałata,
- pietruszka,
- borówka,
- jogurty.
Leczenie farmakologiczne wzdęć
Jeśli dietoterapia nie przynosi rezultatów lub jeśli pacjent nie potrafi zmienić swoich złych nawyków żywieniowych możliwe jest, po konsultacji z lekarzem zastosowanie odpowiednich leków, wśród nich można wymienić:
- probiotyki – zawiesina bakterii mlekowych, która przywraca równowagę flory bakteryjnej w jelitach,
- leki absorbujące gazy – simetikon, węgiel aktywowany,
- antybiotyki – zmniejszają liczbę bakterii w jelicie.