wróć do listy wpisów lista wpisów

Przyczyny i sposoby radzenia sobie ze wzdęciami

Wiele osób odczuwa dolegliwości z powodu nadmiaru gazów jelitowych, które dają takie objawy jak: odbijanie, bolesne wzdęcia brzucha, lub głośne odchodzenie gazów połączone z nieprzyjemnym zapachem. Objawy te bywają wstydliwe do tego stopnia, że często pacjent ma problem, żeby powiedzieć o nich lekarzowi. Przyczyny wystąpienia wzdęć mogą być związane z chorobami układu pokarmowego, większość z nich jest jednak wynikiem stylu życia i diety. Jedzenie w pośpiechu, zbyt obfite, źle zbilansowane posiłki a do tego jeszcze ciągły stres najbardziej przyczyniają się do gromadzenia nadmiaru gazów w jelitach.

Kiedy można poradzić sobie samemu, a kiedy należy zgłosić się do specjalisty gastroenterologa?

Przyczyny powstawania gazów

Fizjologicznymi przyczynami gromadzenia i wydalania nadmiernej ilości gazów jelitowych mogą być:

  • połykanie powietrza związane ze zbyt szybkim jedzeniem lub rozmowami podczas posiłków, żuciem gumy,
  • jedzenie wysoko przetworzone, napoje gazowane i słodzone
  • posiłki zawierające składniki powodujące nasilenie procesów fermentacyjnych w przewodzie pokarmowym, jak cukry lub pokarmy uznane za
  • gazotwórcze – np. rośliny strączkowe.

Wśród przyczyn związanych z chorobami układu pokarmowego można wyróżnić:

  • Zespół jelita drażliwego (nadwrażliwego) - wzdęcie brzucha związane są z upośledzoną motoryką jelit.
  • Zaburzenia trawienia i wchłaniania – tu można wyróżnić: niedobór enzymu laktazy w jelicie cienkim (tzw. nietolerancja laktozy), niedobór enzymów trzustkowych w przebiegu choroby trzustki, czynnościową niewydolność trzustki, choroby zapalne jelit.
  • Choroby dwunastnicy i jelita cienkiego – celiakia związana z nietolerancją glutenu.

Zalecenia dietetyczne w profilaktyce wzdęć

By przeciwdziałać gromadzeniu się gazów jelitowych należy przestrzegać zaleceń:

  • spożywać 4-5 posiłków dziennie co 3-4 godziny,
  • jeść wolno, dokładnie przeżuwać pokarmy, nie rozpraszać się innymi czynnościami (np. czytaniem)
  • płyny (niegazowane, niesłodzone) pić w ilości ok 2 litrów dziennie, powoli,
  • unikać żucia gumy i ssania cukierków,
  • zmniejszyć spożycie tłuszczów zwierzęcych,
  • ograniczyć w diecie włókna roślinne (błonnik),
  • stosować odpowiednie techniki kulinarne (gotowanie na parze, pieczenie w folii).
  • Warto również rzucić palenie.

Nadmiar gazów o nieprzyjemnym zapachu powstaje w jelicie grubym podczas fermentacji bakteryjnej następujących produktów spożywczych:

  • Warzywa: groch, fasola, bób, soczewica, ciecierzyca, soja, kapusta, brukselka, brokuł, kalafior, szparagi, cebula, czosnek.
  • Nabiał: jaja, sery pleśniowe.
  • Ryby: karp, mintaj, śledź.
  • Napoje: gazowane, drinki alkoholowe, kawa i inne napoje zawierające kofeinę, piwo.
  • Duże ilości słodyczy i pokarmy tłuste.

Aby zmniejszyć wzdęcia można stosować produkty wiatropędne, które przyspieszają wydalenie gazów, są to między innymi:

  • koper,
  • kminek,
  • mięta,
  • rumianek.

Produktami, które absorbują substancje lotne i mogą zmniejszyć przykre zapachy i które warto włączyć do swojej diety są:

  • szpinak,
  • sałata,
  • pietruszka,
  • borówka,
  • jogurty.

Leczenie farmakologiczne wzdęć

Jeśli dietoterapia nie przynosi rezultatów lub jeśli pacjent nie potrafi zmienić swoich złych nawyków żywieniowych możliwe jest, po konsultacji z lekarzem zastosowanie odpowiednich leków, wśród nich można wymienić:

  • probiotyki – zawiesina bakterii mlekowych, która przywraca równowagę flory bakteryjnej w jelitach,
  • leki absorbujące gazy – simetikon, węgiel aktywowany,
  • antybiotyki – zmniejszają liczbę bakterii w jelicie.

 

Podsumowanie

Wzdęcia to fizjologiczna odpowiedź organizmu na zwiększoną ilość gazów znajdujących się w układzie pokarmowym. Na ich występowanie wpływają nawyki dietetyczne oraz związane ze sposobem spożywania pokarmów. Wzdęcia i gazy dotyczą najczęściej osób, których jadłospis bogaty jest w produkty wzdymające (rośliny strączkowe i kapustne) oraz w tłuszcze zwierzęce i cukry proste, a także tych, które jedzą szybko, połykając powietrze w dużych ilościach. W przypadku uporczywych, bardzo bolesnych i częstych wzdęć (gdy zmiana nawyków żywieniowych nie przynosi efektu) należy bezwzględnie zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który będzie mógł rozpocząć diagnostykę w kierunku schorzeń związanych z nieprawidłową pracą układu pokarmowego.