Jak radzić sobie z nadmierną potliwością?

Nadpotliwość inaczej zwana hiperhydrozą dotyczy ok. 1-4% populacji. Objawia się nadmierną produkcją potu, która nie jest potrzebna organizmowi do termoregulacji. Wyróżnia się kilka rodzajów nadpotliwości i w zależności od tego, z jakim typem tej choroby pacjent się zmaga, będzie wymagane inne leczenie.

Przyczyny nadmiernego pocenia się

Przyczynę nadmiernego pocenia można wskazać poprzez rozróżnienie nadpotliwości pierwotnej oraz wtórnej. Patogeneza nadpotliwości pierwotnej nie jest do końca poznana, choć jest schorzeniem genetycznie uwarunkowanym. Najbardziej typowa lokalizacja to pachy, stopy, dłonie ale zdarza się w miejscach mniej typowych, jak głowa, twarz czy innych. Ponadto pierwotny rodzaj nadmiernej potliwości może być następstwem:

• chorób nowotworowych,
• infekcji,
• zaburzeń endokrynologicznych,
• zmian w ośrodkowym układzie nerwowym,
• nieprawidłowego krążenia w obrębie kończyn.

Nadpotliwość wtórna rzadziej występująca u pacjentów niż pierwotna, może mieć związek z:

1. Infekcjami (wirusowymi czy bakteryjnymi)

2. Zaburzeniami endokrynologicznymi:

• nadczynność tarczycy,
• nadczynność przysadki,
• guz chromochłonny nadnerczy,
• cukrzyca.

3. Stanami fizjologicznymi:

• ciąża,
• menopauza.

4. Zaburzeniami neurologicznymi:

• choroba Parkinsona,
• udar mózgu,
• uraz rdzenia kręgowego.

5. Chorobami nowotworowymi (np. chłoniakami)

6. Przyjmowanymi lekami (np. przeciwdepresyjnymi)

7. Zespołem odstawiennym alkoholu i innych substancji psychoaktywnych.

Leczenie nadmiernej potliwości

Rodzaj terapii w nadpotliwości jest zależny od typu choroby. W przypadku nadpotliwości wtórnej najpierw należy zidentyfikować przyczynę i dążyć do jej wyeliminowania. W obu jednak przypadkach leczenie dzieli się na miejscowe, ogólne oraz zabiegowe (chirurgiczne).

Leczenie miejscowe nadpotliwości

Ten rodzaj terapii polega na stosowaniu specjalnych preparatów miejscowych, które mają na celu ograniczanie wydzielania potu w poszczególnych miejscach. Mogą to być dezodoranty, żele, kremy, nawilżane chusteczki. Tego typu artykuły zawierają określone substancje, które pomagają niwelować nadmierną potliwością m.in.:

• heksahydrat chlorku glinu – zawarty w antyperspirantach powoduje zamknięcie kanału potowego i może mieć bezpośredni wpływ na nabłonek gruczołów wydzielniczych,
• glikopirolan 2% - lek przeznaczony do zwalczania nadmiernej potliwości twarzy, dostępny może być również w postaci kremu z glikopirolanem 0,5% oraz chusteczek nasączonych substancją

Leczenie ogólne nadpotliwości

Terapię ogólną rozważa się, gdy leczenie miejscowe okazuje się nieskuteczne, a wyeliminowanie przyczyny nadpotliwości niemożliwe. W ogólnym leczeniu na ogół stosuje się leki antycholinergiczne, a w przypadku fobii społecznych β-adrenolityczne. Na samym początku terapii odpowiednia może okazać się oksybutynina, która sprawdzi się przy pierwotnej hiperhydrozie w okolicy stóp, pach, dłoni i twarzy. Inne preparaty, które lekarz może zalecić to:

• bromek metanteliny,
• glikopirolan,
• klonidyna,
• benzodiazepiny.

Leczenie zabiegowe

W przypadkach, gdy terapie ogólna oraz miejscowa w leczeniu nadmiernej potliwości zawodzą, do dyspozycji pacjenta jest jeszcze szereg różnych zabiegów m.in chirurgicznych, które mogą pomóc wyleczyć hiperhydrozę. Do najpopularniejszych zalicza się:

• zabieg toksyną botulinową – wstrzyknięcie substancji hamuje wydzielanie acetylocholiny i innych neuroprzekaźników odpowiedzialnych za nadmierne wydzielanie potu,
• jonoforezę – to bezinwazyjny sposób leczenia nadpotliwości elektroterapią jonową, która polega na wprowadzenie do organizmu przez skórę odpowiednich jonów za pomocą urządzenia emitującego prąd stały,
• laseroterapię – ma na celu za pomocą różnych urządzeń laserowych usunięcie gruczołów potowych oraz łojowych,
• terapię mikrofalami – podczas której wytwarzane są cząsteczki ciepła niszczące gruczoły ekrynowe,
• radiofrekwencję mikroigłową – nowa technologia w leczeniu nadpotliwości, wykorzystująca efekt termiczny wywołany falami o częstotliwości radiowej (1 MHz), niszcząc w ten sposób gruczoły potowe i łojowe.

Ostatecznym rozwiązaniem w zwalczaniu hiperhydrozy, kiedy wszystkie inne metody leczenia zawodzą, jest zabieg chirurgiczny np.:

• sympatektomia (przerwanie ciągłości włókien nerwowych),
• miejscowe wycięcie gruczołów,
• liposukcja (podskórne łyżeczkowanie).

Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z tego, że leczenie chirurgiczne jest inwazyjne i wiąże się z wieloma powikłaniami. Wówczas pacjent może się spotkać z różnymi infekcjami, martwicą tkanek, bliznami, czy przerostami.

Domowe sposoby na nadmierną potliwość

W przypadku, gdy nadpotliwość umożliwia względnie normalne funkcjonowanie w społeczeństwie i nie wymaga stosowania specjalnych preparatów, czy przeprowadzenia zabiegu należy uważnie dbać o higienę i spróbować domowych sposobów na ograniczanie potliwości np.:

• zakładać ubrania odprowadzające pot,
• częściej zmieniać bieliznę,
• unikać ostrych przypraw, które nasilają potliwość,
• unikać alkoholu, kofeiny i cytrusów, które stymulują gruczoły potowe,
• pić więcej wody (2-3 litry), gdyż nadpotliwość może prowadzić do odwodnienia,
• stosować napary np. z szałwii.